شاتون چیست؟

شاتون یکی از قطعات مهم و کلیدی خودرو می باشد که در صورت شکستن یا خراب شدن ممکن است خسارت های جدی به خودرو وارد کند و حتی در مواردی این شکستگی باعث شود تا قطعات فلزی موجود در موتور خودرو به بیرون از خودرو پرتاب شوند. در ادامه این مقاله با این قطعه و وظایف آن و علائم و علت های خرابی آن گفتگو خواهیم کرد.

شاتون جزو آن دسته از قطعات خودرو است که چندان شناخته شده نیست و به همین علت ممکن است از اهمیت آن و نقش مهمی که در خودرو دارد اطلاعی نداشته باشید. همین ناشناخته بودن و اهمیت ندادن به آن ممکن است باعث شود رانندگان اقدامات لازم برای حفظ و نگهداری و جلوگیری از آسیب و استهلاک آن انجام ندهند.

شاتون با وجود اینکه یک قطعه کوچکی در خودرو است اما نقش مهمی در موتور خودرو ایفا می کند و خرابی آن مشکلات جدی تری را به دنبال خواهد داشت.

وظیفه ی شاتون چیست؟

وظیفه شاتون در خودرو، برقراری ارتباط بین میل لنگ و پیستون می باشد. شاتون علاوه بر برقراری ارتباط بین این دو قطعه، حرکت رفت و برگشتی (عمودی) پیستون را به حرکت چرخشی یا دورانی تبدیل می کند. از دیگر وظایف شاتون انتقال انرژی لازم برای حرکت پیستون به سمت بالا جهت ایجاد تراکم بین مخلوط سوخت و هوا در محفظه احتراق می باشد. شاتون به منظور حرکت دادن پیستون، نیروی لازم را از میل لنگ دریافت می کند. در نتیجه شاتون وظیفه انتقال نیرو بین میل لنگ و پیستون و بالعکس را بر عهده دارد. عمل تبدیل نیروی چرخشی به عمودی و برعکس را به کمک یاتاقان انجام می دهد.

شاتون زدن چیست؟

شاتون زدن یکی از عوامل گیریپاژ کردن موتور است که از بدترین آن ها می باشد. شاتون زدن زمانی اتاق می افتد که روغن موتور خاصیت روانکاری خود را از دست بدهد یا حجم آن در کارتل به کمتر از میزان لازم برسد. در چنین حالتی پیستون خشک کار کرده که دمای آن بیش از حد بالا می رود. دمای بالا باعث انبساط بیشتر قطعات پیستون می شود و به دنبال آن گژن پین در شاتون قفل می شود.

فشار وارده که از سوی پیستون که به سمت پایین حرکت می کند همزمان به قفل کردن شاتون باعث خم شدن یا شکستن آن می شود. در صورت قفل شدن کامل شاتون، فشار آن را شکسته و به دیواره سیلندر ضربه می زند. ضربه وارده منجر به ترک خوردن دیوار سیلندر می شود. در نتیجه شاتون، میل لنگ، سیلندر و یاتاقان ها همه آسیب می بینند و باید تعویض یا تعمیر شوند. این حالت زمانی پیش می آید که سرعت خودرو بالا بوده و دور موتور نیز بالا باشد.

اگر سرعت خودرو و دور موتور پایین باشد ممکن است قفل شاتون باز شود و به کارش ادامه دهد اما به سختی. در این حالت فشار ناشی از پیستون باعث خم شدن شاتون شده و شاتون خم شده با دیوار سیلندر برخورد می کند و همزمان با کار کردن موتور صدای شدیدی شنیده می شود.

در حالت اول خودرو به کلی از حرکت می ایستد و موتور دیگر نمی تواند کار کند. اما در حالت دوم دور موتور و توان آن کاهش شدیدی می یابد و خودرو به سختی حرکت می کند.

4مورد از علائم خرابی شاتون

با توجه به اهمیت این قطعه اکنون به چند مورد از علائم خرابی آن میپردازیم

1)صدای غیر معمول موتور

در صورت خرابی شاتون ممکن است در هنگام حرکت و مخصوصا در دور های بالای موتور، صداهای غیر عادی از موتور شنیده شوند. این صداها ممکن است در هنگام کم بودن دور موتور مانند شروع حرکت و یا زمان توقف کمتر شنیده شود و با صداهای معمولی در این مواقع متفاوت است.

به طور کلی در صورت شنیدن هر نوع صدای غیر عادی از داخل موتور هنگام حرکت، که فکر می کنید به علت مشکل در شاتون است فورا خودرو را خاموش کنید و توقف کنید زیرا در صورت ادامه حرکت در این شرایط ممکن است آسیب های جدی به خودرو وارد شود.

2)صدای تق تق از اجزای زیر کاپوت

صدای ایجاد شده از این قسمت ممکن است به دلیل خشک کار کردن شاتون و گیر کردن آن به انگشتی پیستون یا میل لنگ باشد. صدای تق تق به علت ایجاد اصطکاک است و ضعیف تر از صدای قبلی شنیده می شود.

3)پرت شدن قطعات به بیرون

اگر خودرو با شتاب بالا به جایی برخورد کند و یا تصادف کند، ممکن است از زیر کاپوت قطعه ای به بیرون پرتاب شود که این یکی از نشانه های شکستگی یا خرابی شاتون است.

4)نشت روغن

بیرون ریختن روغن ممکن است دلایل زیادی داشته باشد، در این حالت اگر عوامل دیگر را بررسی کردید و موردی یافت نشد شاتون را بررسی کنید چون  یکی از علت های بیرون ریختن روغن موتور به دلیل مشکل در شاتون است.